Περί Υγείας • Ομαδική Έκθεση
Η ομαδική εικαστική έκθεση “Περί Υγείας” σχεδιασμένη αρχικά για τον υπαίθριο αρχαιολογικό χώρο του Ασκληπιείου της Επιδαύρου και τον παρακείμενο εσωτερικό χώρο του ιστορικού “Ξενία”, παρουσιάστηκε για πρώτη φορά τον Σεπτέμβριο του 2016 στο πλαίσιο της 9ης Γενικής Συνέλευσης του Σωματείου Διάζωμα, αφιερωμένη στον Καθηγητή Βασίλη Λαμπρινουδάκη.
Η συγκίνηση για αυτήν την ανάθεση από το Διάζωμα και, κατά συνέπεια, η ευθύνη της εκτέλεσής της, υπήρξε ιδιαίτερα μεγάλη. Η μεταφορά της έκθεσης “Περί Υγείας” στο θαυμάσιο Διαχρονικό Μουσείο της Λάρισας τον Μάιο του 2017, με την ένθερμη στήριξη της Προϊσταμένης της Εφορείας Αρχαιοτήτων Λάρισας Δρ. Σταυρούλας Σδρόλια, σε συνδιοργάνωση με το Διάζωμα και την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, αποτέλεσε συνέχεια ιδανική.
Αλλά να που η καλή τύχη της έκθεσης συνεχίζεται, βρίσκοντας χώρο ιδανικό στο Πολιτιστικό Κέντρο Λεωνίδας Κανελλόπουλος, στην Ελευσίνα. Σε έναν τόπο όπου η μορφή, το περιεχόμενο αλλά και η σήμανση κάθε παρουσιαζόμενου έργου οξύνεται, αποκτώντας μια διαφορετική, πολυσχιδή και συμβολική διάσταση.
Τα έργα των συμμετεχόντων εικαστικών, άλλα παλαιότερα, πρωτοπαρουσιαζόμενα ή με σημαντικές προγενέστερες παρουσιάσεις σε Μουσεία και Ιδρύματα Τέχνης και άλλα πρόσφατα φιλοτεχνημένα, ειδικά για την έκθεση, εστιάζουν στο πάσχον ανθρώπινο σώμα και πνεύμα, αλλά κυρίως στην ελπίδα της ίασής τους.
Πρόκειται κυρίως για αυτοφερόμενα έργα -γλυπτά, εγκαταστάσεις και κατασκευές-, με αναφορές στο ανθρώπινο σώμα, τα μέλη του, αλλά και τις αποτυπώσεις ή τις συμφύσεις του με ενθυμηματικό ή αναθηματικό χαρακτήρα.
Τόσο τα ίδια τα έργα, όσο και τα λιτά υλικά που αυτά χρησιμοποιούν (γύψος, πηλός, ξύλο, χαλκός, αλουμίνιο και μπρούτζος, ύφασμα, κλωστή, πέτρα, κερί και γυαλί, φωτογραφία, πορσελάνη, χαρτί, καλάμι, μελάνι, φυτά, ταρριχευμένα έντομα κ.ά), αφουγκράζονται σε μεγάλο βαθμό τη σιωπή και τη μυστική ζωή, την ιστορία και την ιερότητα του τόπου, αντανακλώντας με τη σειρά τους την ευθραυστότητα και τη φθαρτότητα του σώματος και εν γένει της ύπαρξης, διατηρώντας μια εννοιολογική και αισθητική συμβατότητα με το οργανικό κέλυφος φιλοξενίας της έκθεσης.
Οι συμμετέχοντες καλλιτέχνες αποτυπώνουν ο καθένας με την προσωπική του ματιά τη διαδρομή του ανθρώπινου σώματος από την υγεία στην ασθένεια και από την ασθένεια στην ελπίδα της ίασης, ενώ διατυπώνουν μέσω του έργου τους τις έννοιες της σωματικής και ψυχικής υγείας, όπως αυτές διαμορφώνονται ιστορικά και κοινωνικά ανά τους αιώνες, συνοψίζοντας την ατέρμονη μάχη του ανθρώπου ενάντια στη φθαρτότητα και την ανυπαρξία.
Ο ήπιος μα χθόνιος Ασκληπιός και ο φοβερός αναπόδραστος Άδης, ο Πενθέας και η Μελαγχολία, η Νέμεσις και ο Νιπτήρ, η προσφορά και η αλήθεια, τo ανθρώπινο DNA και το προσωπικό βάρος του καλλιτέχνη, τα τάματα, τα μελανά σημάδια και τα αποτροπαϊκά πανιά, οι ευλογίες προφύλαξης, τα χειροποίητα ευχολόγια, οι κεντημένοι εφιάλτες και τα μαξιλάρια των ιαματικών ονείρων που εξέρχονται από το θαυματουργό Εγκοιμητήριο της Επιδαύρου, και κυρίως, τα ανθρώπινα μέλη ως εξακολουθητικά ευρήματα των Ασκληπιείων, ως θραύσματα, σπαράγματα και ανέλπιστα θαύματα, αποτελούν ταυτόχρονα τους τίτλους των έργων αλλά και την ίδια τη δυναμική και την αυτογνωσιακή συνομιλία της έκθεσης με τον κύκλο της ζωής.
Τα χθόνια όνειρα και ο χθόνιος χαρακτήρας του Ασκληπιού που θεράπευε τους πιστούς του μέσα από τη γη, μακριά από τα αδιάκριτα μάτια, η θεραπεία που επιτυγχανόταν μέσω της επαφής του πιστού με το Θείο, η ψυχική ευφροσύνη που γεννούσε το ίδιο το περιβάλλον του Ασκληπιείου, η χρήση νερού για τον καθαρμό καθώς και η χρήση θεραπευτικών βοτάνων, η οργανική ύπαρξη μετάλλων και πετρωμάτων στα σπλάχνα της επιδαύριας γης, οι επιτόπιες μυστικές χειρουργικές μικροεπεμβάσεις, οι ψυχοθεραπευτικές και χειροπρακτικές τεχνικές, τα αφιερωμένα “τυπία” στον ιερό περίβολο, όμοια με τα σημερινά τάματα, οι δύο λίθινες πλάκες του 4ου π.Χ. αιώνα με την ενδελεχή αναφορά σε 43 ιάματα που έλαβαν χώρα στο Ασκληπιείο της Επιδαύρου, οι ιστορίες της Αρισταγόρης από την Τροιζήνα, της Ιθμονίκης από την Πελλήνη, της Νικασιβούλης από τη Μεσσήνη και της Αμβροσίας από την Αθήνα, οι θαυματουργές θεραπείες του Γοργία, του Πανδάρου και του Ευίππου, του παράλυτου Ερμόδικου από τη Λάμψακο της Μικράς Ασίας και του μικρού Ευφάνη που τάζει τους βόλους του για αμοιβή στον Θεό, ο αθλητής Ηγεσίας, ήρωας του ασθενούς Άγγελου Σικελιανού στην ημιτελή εναγώνια τραγωδία “Ασκληπιός”, αποτελούν ταυτόχρονα την προέλευση και το “γιατί”, την ιστορική αφετηρία και την αυτογνωσιακή απόληξη των έργων της έκθεσης.
“Όλες (οι αρρώστιες) είναι θεϊκές και όλες τους είναι ανθρώπινες. Η κάθε αρρώστια έχει τη δική της φύση και τη δική της δύναμη και απέναντι σε καμία δεν μένουμε αμήχανοι και ανίκανοι να βρούμε μια διέξοδο”, διαβάζουμε στο “Περί ιερής νόσου” του Ιπποκράτη.
Αντιμετωπίζοντας το αρχαίο ελληνικό Ασκληπιείο ως ευρύτερο εννοιολογικό χωροχρόνο, ως παλλόμενο τόπο ελπίδας, συνάντησης και δυνητικής θεραπείας, οι συμμετέχοντες εικαστικοί επιχειρούν επίσης να αρθρώσουν μια επείγουσα και βαρύνουσα σειρά κοινών και ατομικών ερωτηματικών. Πιστεύω, το κατορθώνουν.
Ίρις Κρητικού • Επιμελήτρια της Έκθεσης
Εγκαίνια της ομαδικής έκθεσης “Περί Υγείας” την Τετάρτη 20 Δεκεμβρίου 2017 στις 19:00 στο Πολιτιστικό Κέντρο “Λεωνίδας Κανελλόπουλος” στην Ελευσίνα.
Διάρκεια έως τις 20 Φεβρουαρίου 2018.